ساز پیانو و هر آنچه که در رابطه با آن باید بدانید

صفحه نخست
مقالات و مطالب مفید
ساز پیانو و هر آنچه که در رابطه با آن باید بدانید

ساز پیانو که در ویکی پدیا به پیانو فورته (Pianoforte) هم مشهور است در اصل یکی از ابزارهای بسیار مهم در تولید موسیقی به شمار می رود که دارای کلیدهای متعددی است و اگر اغراق نباشد مادر تمام سازها هم به شمار می رود و صدایی که از این دستگاه به گوش می رسد به جهت برخورد چکش ها با سیم هایی است که داخل جعبه چوبی و در پشت جعبه تعبیه شده است. در ضمن برای آنکه بتوانید اطلاعات بیشتری در مورد سازهای موسیقی کسب کنید پیشنهاد میکنیم به بخش سازشناسی وب سایت موسسه فرهنگی هنری بسته نگار مراجعه کنید.

با فشار دادن هر کلید روی دستگاه پیانو چکش ها به حرکت در می آیند و به سیم هایی که در پشت جعبه تعبیه شده است برخورد کرده و صدایی دلنشین را از خودشان خارج می کنند. سیم های دستگاه پیانو به صفحه صدا متصل هستند که در واقع نقش تقویت کننده صدا را هم بر عهده دارند.

پیانوهایی که امروزه تولید و روانه بازار می شود دارای 88 کلید هستند که 36 کلید سیاه و 52 کلید سفید روی آن تعبیه شده است که قابلیت تولید فرکانس هایی بین 20 تا 5 هزار هرتز را دارند. نکته جالب توجه در مورد این دستگاه این است که به علت وجود گستره صدایی این دستگاه، بیشتر برای نت نویسی سعی می شود از دو کلید F4 و G استفاده شود. اما قبل از هر چیزی اجازه دهید مقداری هم در مورد تاریخچه این دستگاه دلنشین صحبت کنیم:

تاریخچه استفاده از پیانو از دیرباز تاکنون

این دستگاه منحصر به فرد که صدایی بسیار دلنشین در خودش نهفته دارد برای اولین بار در سال 1709 میلادی توسط شخصی بنام بارتولومئو کریستوفوری که اصلیتی ایتالیایی داشت، طراحی و ساخته شد. اشخاص به هنگام نوازندگی با پیانو با وارد کردن ضربات ملایم صداهایی ملیح، آرام، دلنشین و دوست داشتنی را دریافت خواهند کرد و صد البته با وارد کردن ضربات محکم تر صداهایی بم دریافت خواهند کرد و همین قابلیت باعث شده تا پیانو بسیار مورد توجه آهنگسازان قرار بگیرد.

ساختار کلی ساز پیانو

اگر اطلاعات کافی در مورد ساختار کلی پیانو داشته باشید قطعاً به هنگام خرید و یا مواقعی که از آن استفاده می کنید می تواند کمک بسیار بزرگی به شما بکند. در واقع این نوع دستگاه های موسیقی از نظر شکل ظاهر به دو نوع گرند و دیواری دسته بندی می شود و این دو تفاوت های زیادی هم با یکدیگر دارند.

به طور مثال گرند پیانو (Grand Piano) که در فارسی به پیانو رویال یا بزرگ هم مشهور است، سیم ها به صورت افقی در این دستگاه قرار دارد و چکش ها از زیر به سیم ها ضربه وارد می کنند و بیشترین مورد استفاده از این دستگاه ها در سالن های کنسرت و ارکست های بزرگ است که صداهایی پرطنین و باشکوهی را از خودشان خارج می کنند.

اما در پیانو دیواری (Upright Piano) که به آن پیانو کوچک هم گفته می شود و نسبت به نوع قبلی یک مقدار کم حجم تر و ارزان تر است و به همین دلیل است که اکثراً از این دستگاه در منزل مورد استفاده قرار می گیرد. سیم هایی که در این دستگاه موسیقی قرار دارد به صورت عمودی قرار گرفته و چکش ها از جلو به این سیم ها ضربه وارد می کنند.

قالب و چارچوب کلی دستگاه ساز پیانو

موردی که می توان در مورد قطعات پیانو بیان کرد این است که آن چیزی که قطعات این دستگاه را در خودش نگهداری می کند به فریم یا قاب مشهور است که عموماً جنسی از چوب دارد و گاهاً دیده شده که برای اینکه استحکام این دستگاه بیشتر شود از میله های آهنی هم در میان چوب ها استفاده شده است. به طور مثال فریم های پیانو گرند در قسمت زیر دستگاه و فریم پیانو دیواری در قسمت پشت این دستگاه قرار دارد.

صفحه چدنی (Cast-Iron Plate)

همان طوری که در پاراگراف قبلی هم به این موضوع اشاره کردیم عموماً از چوب برای ساخت پیانو استفاده می شود اما به مرور زمان برای اینکه استحکام آنها بیشتر شود از فلز هم در بدنه این دستگاه استفاده شد. هم اکنون هم این دستگاه های موسیقی از یک صفحه چدنی استفاده می کنند که از مقاومت زیادی هم برخوردار است و این قابلیت را دارند که از فشاری که بر سیم ها وارد می شود، مراقب نمایند.

یکی از قابلیت های این صفحه چدنی قابلیت کوک پیانو به استاندارد A-440 (نت لا با فرکانس ۴۴۰ هرتز) است. در واقع میزان فشاری که سیم ها در پیانو گرند یا دیوار متحمل می شوند برابر است با 70 کیلوگرم و اگر مجموع 230 سیم که در این دستگاه وجود دارد را در نظر بگیریم حدود ۱۸ تن (۱۸۰۰۰ کیلوگرم) فشار وارد می کند و اگر این صفحه چدنی در کار نباشد قطعاً این میزان فشار می تواند به سیم ها می تواند صدمات جبران ناپذیری را وارد کند.

ساند بورد (Sound Board)

مسئولیت تقویت، پخش صدای تولید شده و رزونانس توسط سیم‎ها‎ بر عهده ساند بورد قرار دارد. ساند بورد در واقع تشکیل شده از یک صفحه چوبی با قطر 10 میلیمتر است که قطعات بلند چوبی به صورت نوار مانند روی این قسمت نصب شده که به اصطلاح به آنها پل یا بریج (Bridge) هم گفته می‎شود. در واقع پل یا همان بریج سر سیم های پیانو را نگهداری می کند و این در حالی است که سر دیگر سیم ها به بخشی دیگر به اسم سیمگیرها متصل شده است.

اکشن (Action) در ساز پیانو

این بخش به مرکز یا همان قلب پیانو مشهور است که قطعاتی مانند اهرم های تکرار، دمپرها، کلیدها، چکش ها و غیره را در خودش قرار می دهد. این قطعات بر روی یک قاب آهنی و بر روی یکدیگر قرار گرفته اند.

نگهداری از ساز پیانو

یکی از نکات مهمی که نبایستی فراموش کنید این است که برای مراقبت از پیانو حتماً آن را در دمای متعادل و بدون رطوبت قرار دهید به خاطر اینکه تغییرات احتمالی و ناگهانی دما و رطوبت می تواند به انبساط و یا انقباض ساند بورد منجر شود و این مورد در نهایت منجر به تغییر کوک و یا ترک برداشتن آن خواهد شد.